Westeros Veraset Sistemi- Kısım 1
Bu blogu açma ve hoşuma giden seri hakkındaki düşüncelerimi paylaşma fikrinin yeşermesinin ardından ilk yazı olarak Westeros veraset sisteminin ele alınmasını gerekli gördüm. Dizinin son sezonuyla beraber Kuzey cephesindeki bazı gelişmeler kimi insanların aklında alternatif veraset senaryoları canlanmasına neden oldu. Ben de bu işlerin nasıl yürüdüğünü elimden geldiğince anlatmak istedim.
Westeros'un toplum yapısı, kitaplardan ve diziden anlaşıldığı üzere ataerkil temeller üstüne kurulmuştur. George R.R. Martin'in toplum yapısı ve veraset sistemini Orta Çağ Avrupası'ndan esinlendiği pek çok kişi tarafından kabul edilmekte, dönem tarihini biraz bilen seyirci ve okurlar tarafından da fark edilmektedir. Bu bağlamda Westeros ve Avrupa bazı ortak veraset sorunlarına sahiptir. Okuma kolaylığı açısından iki kısım olarak tasarlanan bu yazının ilk kısmında genel olarak Westeros veraset kanunları ile gerçek dünya ve kurgu dünyanın ortak paydası kadın veraseti Buz ve Ateşin Şarkısı açısından ele alınmıştır.
Westeros
Az önce de söylendiği üzere istisnalar hariç Westeros'un yönetimi erkek yöneticiler ve varisler ekseninde devam eder. Essos'un aksine Westeros tamamıyla Monarşi yönetiminin hakim olduğu bir kara parçasıdır. Toprakların başında Kral, Lord gibi ünvanlara sahip bir monark bulunur. Bu monark, yönettiği arazideki herkesin üstündedir ve altındaki herkese emir verebilir. Hatta ve hatta Yedi Krallık kurulmadan önceki yıllarda "ilk gece hakkı" adında pek hoş sayılamayacak bir gelenekle tebaasındaki tüm kadınların bekaretinde bile hak sahibiydi.Neyse ki bu gelenek kanunen yasaklandı ve sonunda terk edildi.
Konuyu fazla dağıtmadan bir monarkın(yöneticinin) varis sıralaması nasıl olur ona bakalım. Öncelikle bir hükümdarın başlıca varisi su götürmez bir şekilde en büyük oğludur. Ardından onu yaş sırasına göre diğer oğulları takip etmektedir. Buna rağmen eğer varis oğul bir çocuk sahibi olursa, yeni doğan bu çocuk veraset sırasında babasının ardından ikinci sıraya geçerek amcalarını kendi arkasına atar. Aynısı diğer erkek çocuklar için de geçerlidir. Kralın ikinci oğlu eğer bir çocuk sahibi olursa bu çocuk veraset sırasında kralın üçüncü oğlunun önüne geçer. Bu durumun yaşanması için doğan çocuğun erkek ya da kız olması önemli değildir. Cinsiyete bakılmaksızın bu kural uygulanır. Bilinen bir örnek verecek olursak; Tywın Lannister'ın ölümü sonrasında oğulları Jaime ve Tyrion'un özel sebepler nedeniyle tahta geçememesi sonucu Tywin'in kızı Cersei Lannister, Tywin'in mirasını almıştır. Tywin Lannister'ın hayatta olan erkek kardeşi(Kevan Lannister) ve erkek yeğenleri(Lancel, Willem, Martyn) olmasına rağmen az önce bahsedilen kural uygulanmış, veraset yana kaymamış dikine inmeye devam etmiştir.
Veraset kurallarından bahsederken kadın veraseti konusuna da giriş yapmış olduk. Hükümdarın erkek çocukları yoksa veya yasal olarak uygun değillerse kızının mirasçı olacağında artık hemfikiriz. Peki bu durumda soyad ne olacak? Olması gereken soyada sahip amca ve yeğenler dururken kız varis binlerce yıldır hanesinin elinde bulunan toprakları başka bir hanenin ellerine düğünle teslim mi edecek? Tabii ki hayır! Adamlar bunu da düşünmüş. Böyle bir durumda genellikle varis kız ile kocası evlenirken "matrilineal" evlilik tipi kullanılır. Bu tip evliliğin normal evlilikten farkı şudur: Normal evlilikte doğacak çocuklar babalarının soyadına sahip olurken bu tip evlilikte doğacak çocuklar annenin soyadını alırlar. Basit bir mantıkla evlilikte yasal hakların cinsiyetler arasında değiş-tokuş edildiğini söyleyebiliriz. Bunun Westeros'ta örnekleri var. Serinin konu aldığı yıllarda yaşamış ya da yaşayan bazı kadın hükümdarlarda bu duruma rastlıyoruz. Örnek olarak;
a) Arwyn Oakheart: Old Oak(Eski Meşe) bölgesinin hükümdarı, Tyrell hanesine bağlılık yemini etmiş durumda. Önceki lordun tek çocuğu olarak mirası sahiplendi. Kendisinin matrilineal evlilik yaptığını da oğlu sayesinde anlıyoruz. Kral Robert'ın kral muhafızı Arys Oakheart Leydi Arwyn'in oğlu ve annesinin soyadını kullanıyor.
b) Anya Waynwood: Ironoak(Demir Meşe) bölgesinin leydisi. Vadi'nin Arrynleri'ne bağlı bir hükümdar. Babasının soyadını kullanmasının yanı sıra üç çocuğu da Waynwood soyadını kullanıyor.
1-Sör Morton Waynwood(varis)
2-Donnel Waynwood
3-Wallace Waynwood
c) Maege Mormont: Ayı Adaları'nın leydisi ve diziden çok iyi tanıdığımız Jorah Mormont'un halası. Starklar'ın sadık bir sancaktarı. Aslına bakılırsa Maege'in çocuklarının babası bilinmiyor. Bazı dedikodulara göre çocuklarının babası bir ayı. Yine de babası belli olmayan çocukları meşru sayılıyor ve her biri Mormont soyadına sahip. Bu bize o çocukları piç sayabilecekken soyadın devamına verilen önemi gösteriyor. Ayrıca kendisi o meşhur sahnedeki Lyanna Mormont'un öz be öz annesidir.
İlk kısımda genel hatlarıyla veraset sistemi ve kadın verasetini toparladığımı umuyorum. İkinci kısmın konuları Targaryen veraset ve evlilik sistemi ile piç veraseti olacak. İyi günler.
Westeros'un toplum yapısı, kitaplardan ve diziden anlaşıldığı üzere ataerkil temeller üstüne kurulmuştur. George R.R. Martin'in toplum yapısı ve veraset sistemini Orta Çağ Avrupası'ndan esinlendiği pek çok kişi tarafından kabul edilmekte, dönem tarihini biraz bilen seyirci ve okurlar tarafından da fark edilmektedir. Bu bağlamda Westeros ve Avrupa bazı ortak veraset sorunlarına sahiptir. Okuma kolaylığı açısından iki kısım olarak tasarlanan bu yazının ilk kısmında genel olarak Westeros veraset kanunları ile gerçek dünya ve kurgu dünyanın ortak paydası kadın veraseti Buz ve Ateşin Şarkısı açısından ele alınmıştır.
Westeros
Az önce de söylendiği üzere istisnalar hariç Westeros'un yönetimi erkek yöneticiler ve varisler ekseninde devam eder. Essos'un aksine Westeros tamamıyla Monarşi yönetiminin hakim olduğu bir kara parçasıdır. Toprakların başında Kral, Lord gibi ünvanlara sahip bir monark bulunur. Bu monark, yönettiği arazideki herkesin üstündedir ve altındaki herkese emir verebilir. Hatta ve hatta Yedi Krallık kurulmadan önceki yıllarda "ilk gece hakkı" adında pek hoş sayılamayacak bir gelenekle tebaasındaki tüm kadınların bekaretinde bile hak sahibiydi.Neyse ki bu gelenek kanunen yasaklandı ve sonunda terk edildi.
Konuyu fazla dağıtmadan bir monarkın(yöneticinin) varis sıralaması nasıl olur ona bakalım. Öncelikle bir hükümdarın başlıca varisi su götürmez bir şekilde en büyük oğludur. Ardından onu yaş sırasına göre diğer oğulları takip etmektedir. Buna rağmen eğer varis oğul bir çocuk sahibi olursa, yeni doğan bu çocuk veraset sırasında babasının ardından ikinci sıraya geçerek amcalarını kendi arkasına atar. Aynısı diğer erkek çocuklar için de geçerlidir. Kralın ikinci oğlu eğer bir çocuk sahibi olursa bu çocuk veraset sırasında kralın üçüncü oğlunun önüne geçer. Bu durumun yaşanması için doğan çocuğun erkek ya da kız olması önemli değildir. Cinsiyete bakılmaksızın bu kural uygulanır. Bilinen bir örnek verecek olursak; Tywın Lannister'ın ölümü sonrasında oğulları Jaime ve Tyrion'un özel sebepler nedeniyle tahta geçememesi sonucu Tywin'in kızı Cersei Lannister, Tywin'in mirasını almıştır. Tywin Lannister'ın hayatta olan erkek kardeşi(Kevan Lannister) ve erkek yeğenleri(Lancel, Willem, Martyn) olmasına rağmen az önce bahsedilen kural uygulanmış, veraset yana kaymamış dikine inmeye devam etmiştir.
Veraset kurallarından bahsederken kadın veraseti konusuna da giriş yapmış olduk. Hükümdarın erkek çocukları yoksa veya yasal olarak uygun değillerse kızının mirasçı olacağında artık hemfikiriz. Peki bu durumda soyad ne olacak? Olması gereken soyada sahip amca ve yeğenler dururken kız varis binlerce yıldır hanesinin elinde bulunan toprakları başka bir hanenin ellerine düğünle teslim mi edecek? Tabii ki hayır! Adamlar bunu da düşünmüş. Böyle bir durumda genellikle varis kız ile kocası evlenirken "matrilineal" evlilik tipi kullanılır. Bu tip evliliğin normal evlilikten farkı şudur: Normal evlilikte doğacak çocuklar babalarının soyadına sahip olurken bu tip evlilikte doğacak çocuklar annenin soyadını alırlar. Basit bir mantıkla evlilikte yasal hakların cinsiyetler arasında değiş-tokuş edildiğini söyleyebiliriz. Bunun Westeros'ta örnekleri var. Serinin konu aldığı yıllarda yaşamış ya da yaşayan bazı kadın hükümdarlarda bu duruma rastlıyoruz. Örnek olarak;
a) Arwyn Oakheart: Old Oak(Eski Meşe) bölgesinin hükümdarı, Tyrell hanesine bağlılık yemini etmiş durumda. Önceki lordun tek çocuğu olarak mirası sahiplendi. Kendisinin matrilineal evlilik yaptığını da oğlu sayesinde anlıyoruz. Kral Robert'ın kral muhafızı Arys Oakheart Leydi Arwyn'in oğlu ve annesinin soyadını kullanıyor.
b) Anya Waynwood: Ironoak(Demir Meşe) bölgesinin leydisi. Vadi'nin Arrynleri'ne bağlı bir hükümdar. Babasının soyadını kullanmasının yanı sıra üç çocuğu da Waynwood soyadını kullanıyor.
1-Sör Morton Waynwood(varis)
2-Donnel Waynwood
3-Wallace Waynwood
c) Maege Mormont: Ayı Adaları'nın leydisi ve diziden çok iyi tanıdığımız Jorah Mormont'un halası. Starklar'ın sadık bir sancaktarı. Aslına bakılırsa Maege'in çocuklarının babası bilinmiyor. Bazı dedikodulara göre çocuklarının babası bir ayı. Yine de babası belli olmayan çocukları meşru sayılıyor ve her biri Mormont soyadına sahip. Bu bize o çocukları piç sayabilecekken soyadın devamına verilen önemi gösteriyor. Ayrıca kendisi o meşhur sahnedeki Lyanna Mormont'un öz be öz annesidir.
İlk kısımda genel hatlarıyla veraset sistemi ve kadın verasetini toparladığımı umuyorum. İkinci kısmın konuları Targaryen veraset ve evlilik sistemi ile piç veraseti olacak. İyi günler.
Yorumlar
Yorum Gönder